شب هفدهم شب ولادت حضرت خاتم الا نبیاء صلوات الله علیه و شب بسیار مبارکى است و سیّد نقل کرده که در مثل چنین شب نیز قبل از هجرت به یکسال معراج آن حضرت بوده.
روز هفدهم بنابر مشهور بین علماء امامیّه روز ولادت باسعادت حضرت خاتم الا نبیاء محمد بن عبدالله صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله است و معروف آنست که ولادت باسعادتش در مکّه معظّمه در خانه خود آن حضرت واقع شده در روز جمعه در وقت طلوع فجر در عام الفیل در ایّام سلطنت انوشیروان عادل و نیز در این روز شریف سنه هشتاد و سه ولادت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام واقع شده و باعث مزید فضل و شرافت این روز گردیده و بالجمله این روز روز بسیار شریفى است و از براى آن چند عمل است:
اوّل: غسل
دوّم: روزه و از براى آن فضیلت بسیار است و روایت شده که هرکه این روز را روزه بدارد ثواب روزه یک سال خدا براى او بنویسد و این روز یکى از آن چهار روز است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است
سیّم: زیارت حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله از نزدیک و دور
چهارم: زیارت امیرالمؤ منین علیه السلام به همان زیارتى که حضرت صادق علیه السلام کرده و تعلیم محمّد بن مسلم فرموده و بیاید انشاءالله در باب زیارات
پنجم: در وقتى که روز بلند شود دو رکعت نماز کند در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ و ده مرتبه توحید بخواند و بعد از سلام در مصلاّى خود بنشیند و این دعا بخواند اَللّهُمَّ اَنْتَ حَىُّ لاتَمُوتُ الخ و این دعاى مبسوطى است و چون سَنَدَش را منتهى به معصوم ندیدم مراعات اختصار را اَهَمّ دیدم هرکه طالبست به رجوع زاد المعاد رجوع نماید .
ششمّ: آنکه مسلمانان این روز را تعظیم بدارند و تصدّق و خیرات بنمایند و مؤ منین را مسرور کنند و به زیارت مشاهد مشرّفه روند و سیّد در اقبال شرحى از لزوم تعظیم این روز ذکر نموده و فرموده که من یافتم طایفه نصارى و جمعى از مسلمین را که تعظیم بزرگى از روز ولادت عیسى علیه السلام مى نمایند و تعجّب کردم که چگونه مسلمانان قانع شدند که روز مولود پیغمبرشان که اعظم از همه پیغمبران است به این مرتبه از تعظیم باشد که اَدْوَنْ از تعظیم نصارى است مولد عیسى علیه السلام را.
شب اوّل سال سیزدهم بعثت مبداء هجرت حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله بود از مکّه معظّمه به مدینه منوّره و در آن شب در غار ثور مختفى شد و حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام جان خود را فداى جان شریف او نمود و در جاى آن حضرت خوابیده از شمشیرهاى قبایل مشرکین پروا نکرد و فضل خود و مُواساة و برادرى خود را با حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله بر جمیع عالم ظاهر گردانید و آیه کریمه وَمِنَ النّاسِ مِنْ یَشْرى نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ در شاءنش نازل شد روز اوّل علماء گفته اند مستحبّ است که براى تشکّر نعمت سلامتى رسول خدا و امیرالمؤ منین صلوات الله علیهما روزه بدارند .
و زیارت آن دو بزرگوار در این روز مناسب است و سیّد در اقبال براى این روز دعایى نقل فرموده و در این روز به قول شیخ و کفعمى حضرت عسکرى علیه السلام وفات کرده و مشهور .
روز هشتم است و شاید در چنین روز، اوّلِ مرض آن حضرت بوده روز هشتم سنه دویست و شصت وفات حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام واقع شده و حضرت صاحب الامر صلوات الله علیه به منصب جلیل امامت فایز گردیده مناسب است آن دو بزرگوار را در این روز زیارت کردن .
روز نهم روز عید بزرگ و روز عید بَقْر است و از براى آن شرح بزرگى است که در جاى خود ذکر شده و روایتى نقل شده که هر که در این روز چیزى انفاق کند گناهانش آمرزیده شود و گفته اند که مستحبّ است در این روز اطعام برادران مؤ من و خوشنود گردانیدن ایشان و توسعه دادن در نفقه و پوشیدن جامه هاى نو و شکر و عبادت حق تعالى کردن و این روز، روز برطرف شدن غمها است و روز بسیار شریفى است و چون روز هشتم ماه وفات امام حسن عسکرى علیه السلام بوده این روز، روز اوّل امامت حضرت صاحب الزّمان اَرْواح الْعالَمینَ فِداهُ و سَبَب مزید شرافتش خواهد بود .
روز دوازدهم به قول جناب کلینى و مَسعُودى و مشهور بین عامّه ولادت با سعادت حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله است و مستحبّ است در آن دو رکعت نماز در رکعت اوّل بعد از حمد سه مرتبه قُل یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ و در دوّم سه مرتبه توحید و در این روز نیز آن حضرت به مدینه ورود فرمود و شیخ فرموده که در مثل چنین روز از سنه صد و سى و دو دولت بَنى مروان منقضى شد .
روز چهاردهم سنه 64 شصت و چهار یزید بن معاویه به درکات جحیم شتافت و در اخبارالدّول است که یزید به مرض ذات الجنب در حوران از دنیا رفت جنازه اش را به دمشق آوردند و در باب صغیر او را دفن کردند و قبرش اینک مزبله مى باشد و سنین عمرش به سى و هفت رسیده بود و خلافتش سه سال و نه ماه طول کشید انتهى
امّا اعمال ماههاى رومى پس ما در اینجا اکتفا مى کنیم به آنچه که در زادالمعاد است سیّد جلیل علىّ بن طاوس رَحَمهُاللّهُ روایت کرده است که روزى جمعى از اصحاب نشسته بودند حضرت رسالت پناه صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله داخل شد و بر ایشان سلام فرمود و ایشان جواب سلام گفتند پس حضرت فرمود که مى خواهید تعلیم نمایم شما را دوائى که جبرئیل مرا تعلیم کرده است که محتاج به دواى اطبّا نبوده باشم .
پس حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام و سلمان و دیگران سؤ ال نمودند که آن دوا چیست حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله به حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام خطاب نمود و فرمود که در ماه نیسان رومى آب باران مى گیرى و سوره فاتحة الکتاب و آیة الکرسى و قل هُوَاللّه و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ و قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ هر یک را هفتاد بار مى خوانى و به روایت دیگر سوره اِنّا اَنْزَلناهُ را نیز هفتاد مرتبه مى خوانى و هفتاد مرتبه اللّهُ اَکْبَرُ و هفتاد مرتبه لا اِلهَ اِلا اللّهُ مى گوئى و هفتاد مرتبه صلوات بر محمّد و آل محمّد مى فرستى و هفت روز در بامداد و پسین از آن آب مى آشامى به حقّ آن خداوندى که مرا براستى بر خلق مبعوث گردانیده است سوگند یاد مى کنم که جبرئیل گفت که حق تعالى بردارد از کسى که این آب را مى آشامد هر دردى را که در بدنش باشد و عافیت بخشد او را و بیرون کند دردها را از بدن او و استخوانهاى او و اگر در لوح دردى براى او مقدّر شده باشد محو نماید
و به حق پروردگارى که مرا به حقّ فرستاده اگر فرزند نداشته باشد و فرزند خواهد آب نیسان را به آن نیّت بیاشامد او را فرزند روزى گردد و اگر زن عقیم باشد وفرزند نیاورد واز این آب با نیّت بیاشامد فرزند از او بوجود آید و اگر مرد و زن پسر خواهند یا دختر از آن آب بیاشامند مقصودایشان به عمل آید چنانچه حق تعالى مى فرماید یَهَبُ لِمَنْ یَشاَّءُ اِناثا وَیَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ الذُّکُورَ اَوْ یُزَوِّجُهُمْ ذُکْرانا وَاِناثا وَیَجْعَلُ مَنْ یَشاَّءُ عَقیما یعنى حق تعالى مى بخشد هر که را خواهد دختران و هر که را خواهد پسران یا جُفت مى گرداند براى ایشان پسران و دختران یعنى هر دو را به ایشان عطا مى کند و هر که را خواهد عقیم و بى فرزند گرداند .
پس حضرت فرمود که اگر کسى درد سر داشته باشد و از این آب بیاشامد صُداع او ساکن گردد به قدرت الهى و اگر درد چشم داشته باشد و در چشمهاى خود قطره اى از این آب بچکاند و بیاشامد و چشمهاى خود را از آن آب بشوید به اذن خداى تعالى شفا یابد و آشامیدن از آن آب بُن دندانها را محکم گرداند و دهان را خوشبو کند و لعاب بُن دندانها را کم کُند و بلغم را کم کُند و تُخَمه و اِمْتِلا به سبب خوردن طعام و آشامیدن آب به هم نرساند و از بادهاى قولنج و غیر آن متاءذّى نگردد و درد پشت و درد شکم بهم نرساند و از زُکام آزار نکشد و درد دندان بهم نرساند و درد معده و کرم معده را زایل گرداند و محتاج به حجامت نگردد و از مرض بواسیر و خارش بدن و آبله و دیوانگى و خُوره و پیسى و رُعاف و قَىّ نجات یابد و کور و لال و کر و زمینگیر نشود و آب سیاه در دیده اش نزول نکند و دردى که موجب افطار روزه و نقصان نماز او باشد او را عارض نگردد و از وسوسه هاى جنّیان و شیاطین متاءذّى نگردد پس حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله فرمود که جبرئیل گفت هر که از این آب بیاشامد و به جمیع دردهائى که در مردم مى باشد مبتلا باشد موجب شفا از جمیع آنها گردد .
پس جبرئیل گفت به حقّ خداوندى که تو را به راستى فرستاده هر که این آیات را بر این آب بخواند و بیاشامد حقّ تعالى دلش را مملوّ گرداند از نور و روشنى و الهام خود را در دل او وارد سازد و حکمت بر زبان او جارى گرداند و پر کند دل او را از فهم و بینائى و به او عطا کند از کرامتها آنچه به احدى از عالمیان عطا نکرده باشد و هزار مغفرت و هزار رحمت بر او بفرستد و غش و خیانت و غیبت و حسد و بَغْى و کبر و بخل و حرص و غضب را از دل او بردارد و از عداوت و دشمنى مردم و بدگوئى ایشان نجات یابد و موجب شفاء جمیع امراض او گردد .
مؤ لّف گوید که این روایت مشهور به عبداللّه بن عمر منتهى مى شود و به این سبب سندش ضعیف است و فقیر به خط شیخ شهید دیدم که این روایت را از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده بود با همین خواص و سوره ها امّا آیات و اذکار را به این روش روایت کرده است که مى خوانى بر آب نیسان فاتحة الکتاب و آیة الکرسى و قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ و سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الاْعْلى و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ وَ قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ و قُلْ هُوَاللّهُ اَحَدٌ هر یک را هفتاد مرتبه و مى گوئى هفتاد مرتبه لااِلهَ اِلا اللّهُ و هفتاد مرتبه اللّهُ اَکْبَرُ و هفتاد مرتبه اَللّهُمَّ صَلّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ و هفتاد مرتبه سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ و در خواص آن مذکور است که اگر در زندان باشد و از آن بیاشامد از حبس نجات یابد و سردى بر طبع او غالب نگردد و اکثر آن خواص که مذکور شد در این روایت نیز مذکور است و آب باران مطلقا مبارک است و منفعت دارد خواه در نیسان ببارد و خواه در غیر آن (چنانچه در حدیث معتبر از حضرت أمیر المؤمنین علیه السلام منقول است که: بیاشامید آب آسمان را که پاک کننده بدن شما است و دردها را دفع مىکند چنانچه حق تعالى مىفرماید وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَ یُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطَانِ وَ لِیَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِکُمْ وَ یُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ یعنى مىفرستد حق تعالى بر شما از آسمان آبى براى آنکه پاک گرداند شما را به آن و ببرد از شما وسوسه شیطان را و دلهاى شما را محکم گرداند و ثابت گرداند به آن قدمهاى شما را)
و در عمل نیسان بهتر آن است که اگر جمعى خوانند هر یک مجموع آن سورهها و اذکار را هفتاد مرتبه بخوانند و از براى آنها که مىخوانند فایدهاش عظیمتر و ثوابش بیشتر است و در این سالها بعد از بیست و سه روز که از نوروز بگذرد تقریبا داخل نیسان ماه رومى مىشوند و ماه نیسان سى روز است (و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: در هفتم حزیران البته حجامت بکن و اگر میسر نشود در چهاردهم بکن) و اول حزیران تقریبا هشتاد و چهارم نوروز است و آن نیز سى روز است و حزیران ماه نحسى است (چنانچه در حدیث معتبر منقول است که: در خدمت حضرت صادق علیه السلام ماه حزیران مذکور شد حضرت فرمود که این ماهى است که حضرت موسى در این ماه نفرین کرد بر بنى اسرائیل و در یک شب و یک روز سیصد هزار کس ایشان مردند) (و باز به سند معتبر از آن حضرت منقول است که: حق تعالى اجلها را در ماه حزیران نزدیک مىگرداند) یعنى موت در آن بسیار مىباشد و بدان که ماههاى رومى بنایش بر حرکت آفتاب است و عدد آنها دوازده است بدین ترتیب: تشرین الاول، تشرین الآخر، کانون اول، کانون آخر، شباط، آذر، نیسان، ایار، حزیران، تموز، آب، ایلولند و چهار ماه را سى مىگیرند که آنها تشرین الآخر و نیسان و حزیران و ایلولند و هفت دیگر غیر شباط را سى و یک مىگیرند و شباط را در سه سال متوالى بیست و هشت مىگیرند و در سال چهارم که سال کبیسه ایشان است بیست و نه مىگیرند و سال ایشان سیصد و شصت و پنج روز و ربعى است و تشرین الاول که اول سال ایشان است در این سالها موافق نوزده درجه میزان است و تفصیلش در کتاب بحار الانوار مذکور است و چون این ماهها در احادیث مذکور شده است مجملى در اینجا ایراد نمودیم انتهى
: اوّل آنکه در نماز صبح آن در رکعت اوّل سوره جُمعه بخواند و در رکعت دوّم توحید دوّم آنکه بعد از نماز صبح پیش از آنکه سخن بگوید این دعا بخواند تا کفّاره گناهان او باشد از جمعه تا جمعه دیگر:
اَللّهُمَّ ما قُلْتُ فى جُمُعَتى هذِهِ مِنْ قَوْلٍ اَوْ حَلَفْتُ فیها مِنْ حَلْفٍ اَوْ نَذَرْتُ فیها مِنْ
خدایا هر گفتارى که در این روز جمعه ام گویم یا سوگندى که در آن خوردم یا نذرى که در آن کردم پس در تمام آنها
نَذْرٍ فَمَشِیَّتُکَ بَیْنَ یَدَىْ ذلِکَ کُلِّهِ فَما شِئْتَ مِنْهُ اَنْ یَکُونَ کانَ وَ ما
مشیت و اراده تو پیش از همه آنها است آنچه از آن بخواهى مى شود و آنچه
لَمْ تَشَاءْ مِنْهُ لَمْ یَکُن اَللّهُمَّ اغْفِرْلى وَ تَجاوَزْ عَنّى اَللّهُمَّ مَنْ
نخواهى نمى شود خدایا مرا بیامرز وازمن بگذر خدایا هرکه راتو رحمت براو فرستادى پس رحمت من هم بر او باد
صَلَّیْتَ عَلَیْهِ فَصَلاتى عَلَیْهِ وَ مَنْ لَعَنْتَ فَلَعْنَتى عَلَیْهِ
و هرکه را تو از رحمتت دور کردى پس لعنت من هم بر او باد
و اَقَلاًّ در هر ماهى یک مرتبه این عمل را بجا آورد و روایت است که هر که بعد از نماز صبح در روز جمعه بنشیند و مشغول تعقیب باشد تا آفتاب طالع گردد در فردوس اعلى هفتاد درجه براى او بلند گردانند و شیخ طوسى روایت کرده است که سُنَّت است که این دعا را در تعقیب نماز صبح روز جمعه بخواند:
اَللّهُمَّ اِنّى تَعَمَّدْتُ اِلَیْکَ بِحاجَتى وَ اَنْزَلْتُ اِلَیْکَ الْیَوْمَ فَقْرى وَ
خدایا من بخواسته خود تو را قصد کردم و امروز بار فقر و نیازمندى و
فاقَتى وَمَسْکَنَتى فَاَنَا لِمَغْفِرَتِکَ اَرْجى مِنّى لِعَمَلى وَ لَمَغْفِرَتُکَ وَ
بیچارگى ام را بدرگاه تو فرود آوردم و من به آمرزش تو امیدوارتر از کردار خود هستم و مسلّما آمرزش و
رَحْمَتُکَ اَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبى فَتَوَلَّ قَضاَّءَ کُلِّ حاجَةٍ لى بِقُدْرَتِکَ عَلَیْها
رحمت تو وسیع تر از گناهان من است پس به عهده گیر برآوردن هر حاجتى که دارم بدان جهت که قدرت بر آن دارى
وَ تَیْسیرِ ذلِکَ عَلَیْکَ وَ لِفَقْرى اِلَیْکَ فَاِنّى لَمْ اُصِبْ خَیْراً قَطُّ اِلاّ مِنْکَ
و بر تو آسان است و براى آنکه من هم نیازمند به تو هستم زیرا هرگز به خیر نرسیده ام جز از جانب تو
وَ لَمْ یَصْرِفْ عَنّى سُوَّءً قَطُّ اَحَدٌ سِواکَ وَ لَسْتُ اَرْجُو لا خِرَتى وَ
و هیچ کس از من هرگز بدى را دفع نکرده جز تو و من براى آخرت و
دُنْیاىَ وَ لا لِیَوْمِ فَقْرى یَوْمَ یُفْرِدُنى النّاسُ فى حُفْرَتى وَ اُفْضى
دنیا و روز نیازم روزى که مرا در قبرم تنها گذارند و گناهم را
اِلَیْکَ بِذَنْبى سِواکَ
بسویت آرم جز به تو به کسى امید ندارم
سوّم روایت است که هرکه بعداز نماز ظهر ونماز صبح در روزجمعه و غیر جمعه بگوید:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد و فرج ایشان را نزدیک گردان
نمیرد تا حضرت قائم علیه السلام را دریابد و اگر صد مرتبه این صلوات را بخواند حقّ تعالى شصت حاجت او را برآورد سی از حاجات دنیا و سی از حاجات آخرت.
چهارم: بعد از صبح سوره الرحمن بخواند و بعد از فَبِأیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبان بگوید لا بِشَیءٍ مِن آلائِکَ رَبِّ اُکَذِّبُ
پنجم: شیخ طوسی فرموده که سنت است بعد از نماز صبح روز جمعه صد مرتبه توحید و صد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد و صد مرتبه اتغفار کند و هر یک از این سوره ها را بخواند: نساء - هود - کهف - صافات و الرحمن .
ششم: سوره احقاف و مؤمنین بخواند از حضرت صادق علیه السلام مرویست که هر که در هر شب جمعه یا روز جمعه احقاف بخواند ترسی در دنیا به او نرسد و از فزع اکبر قیامت ایمن گردد. و نیز فرموده هر کس سوره مؤمنین را در هر جمعه مداومت نماید خداوند تعالى ختم فرماید اعمال او را بسعادت و منزل او در فردوس اَعْلى با پیغمبران و مرسلین باشد .
هفتم: سوره قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ را بخواند پیش از طلوع آفتاب ده مرتبه و دعا کند تا دعایش مستجاب شود و روایت شده که حضرت امام زین العابدین علیه السلام چون صبح روز جمعه مى شد آیة الکرسى مى خواند تا ظهر و چون از نمازها فارغ مى شد شروع مى کرد بخواندن سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ و بدانکه از براى خواندن آیة الکرسى عَلَى التَّنْزیلِ در روز جمعه فضیلت بسیار روایت شده
هشتم: غُسل جمعه کند و آن از سنّتهاى مؤَکَّده است و روایت شده که حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله بحضرت امیر المؤ منین علیه السلام فرمود که یا على در هر جمعه غُسل کن اگر چه باید که قوت روز خود را بفروشى و آب بخرى و غسل کنى و گرسنه بمانى زیرا که هیچ سنّتى بزرگتر از این نیست و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که هرکه در روز جمعه غسل کند و این دعا را بخواند:
اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ
گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که شریکى ندارد و گواهى دهم که محمد بنده و رسول
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنى مِنَ التَّوّابینَ واجْعَلْنى مِنَ المُتَطَهِّرینَ
او است درود فرست بر محمد و آل محمد و مرا از توبه کنندگان و پاکیزه
شدگانم قرار ده
براى او طهارتى باشد تا جمعه آینده؛ یعنى از گناهان پاکشود یا اعمال او با طهارت معنوى و مقبول واقع شود و احوط آن است که تا ممکن شود غسل جمعه را ترک نکنند و وقت آن بعد از طلوع فجر است تا زوال آفتاب و هر چه بزوال نزدیک شود بهتر است
نهم: سر را بخَطْمى بشوید که امان مى بخشد از پیسى و دیوانگى
دهم: ناخن و شارب بگیرد که فضیلت زیاد دارد و روزى را زیاد مى کند و از گناه پاک مى کند تا جمعه دیگر و امان مى بخشد از دیوانگى و خوره و پیسى و در آن حین بخواند بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وِعلى سُنَّةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و در گرفتن ناخن ابتدا کند به انگشت کوچک دست چپ و ختم کند به انگشت کوچک دست راست و همچنین کند در گرفتن ناخنهاى پاى خود نیز پس ریزهاى ناخن را دفن کند
یازدهم: بوى خوش بکار برد و جامه هاى پاکیزه خود را بپوشد
دوازدهم: تصدّق کند که موافق روایتى صدقه در شب جمعه و روز آن هزار برابر اوقات دیگر است
سیزدهم: آنکه براى اهل و عیال چیز نیکوى تازه از میوه و گوشت بخرد تا شاد شوند به آمدن جمعه
چهاردهم: هنگامیکه ناشتا است انار بخورد و هفت برگ کاسنى پیش از زوال بخورد و از حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام مرویست که هر که یک انار در روز جمعه ناشتا بخورد تا چهل روز دلش را نورانى گرداند و اگر دو انار بخورد تا هشتاد روز و اگر سه انار بخود تا صد و بیست روز و وسوسه شیطان را از او دور گرداند و هر که وسوسه شیطان از او دور گردد معصیت خدا نکند و هرکه معصیت خدانکند داخل بهشت شود وشیخ درمصباح فرموده فضیلت بسیار روایت شده در خوردن انار در روز جمعه و در شب آن
پانزدهم: خود را از کارهاى دنیا فارغ سازد و مشغول به آموختن مسائل دین خود شود نه آنکه روز جمعه را صرف کند به سیر و گشت و تفرّج در باغها و مزارع مردم ومصاحبت با اراذل و بیعاران و مسخره گى و عیب گوئى مردمان و خنده هاى قهقهه و خواندن اشعار و خَوْض در باطل و امثال اینها که مفاسدش زیاده از آنستکه ذکر شود، و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که اُفّْ باد بر مسلمانى که در هفته روز جمعه را صرف آموختن مسائل دین خود نگرداند و براى این امر خود را از کارهاى دیگر فارغ نسازد، واز حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله منقول است که هرگاه ببینیدکه در روزجمعه مرد پیرى تواریخ جاهلیّت و کفر را براى مردم نقل مى کند سنگ ریزه بر سرش بزنید
شانزدهم: هزار مرتبه صلوات بفرستد و از حضرت امام محمد باقرعلیه السلام مرویست که هیچ عبادتى در روز جمعه نزد من محبوبتر نیست از صلوات بر محمّد وآل مُطَهَّرِ او صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ مؤ لّف گوید که اگر فرصت نکرد اَقَلاًّ صد مرتبه صلوات را ترک نکند تا در قیامت روى او نورانى شود و روایت شده که هر که در روز جمعه صد مرتبه صلوات فرستد و صد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّى واَتُوبُ اِلَیْهِ بگوید و صد مرتبه توحید بخواند البتّه آمرزیده شود و نیز روایت است که صلوات بر محمّد و آل محمّد در مابین ظهر و عصر برابر است با هفتاد حجّ
هفدهم: زیارت حضرت رسول و ائمّه طاهرین سَلامُ الله عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ نماید و بیاید کیفیّت آن در باب زیارات
هیجدهم: بزیارت اموات و زیارت قبر پدر و مادر یا یکى از ایشان برود که فضیلت دارد و از حضرت باقرعلیه السلام روایت شده که زیارت کنید مردگان را در روز جمعه که مى دانند کیست که بزیارت ایشان رفته است و شاد مى شوند
نوزدهم: دعاى ندبه را که از اعمال اَعْیادِ اَرْبَعَه است بخواند و بیاید بعد از این در محلّ خودش انشاءاللّه تعالى
بیستم: بدانکه از براى روز جمعه بغیر از نافله آن که بیست رکعت است و کیفیّت آن بنا بر مشهور آن است که شش رکعت آن در وقتى که آفتاب پهن شود بجا آورده شود و شش رکعت دیگر وقت چاشت و شش رکعت دیگر نزدیک زوال و دو رکعت بعد از زوال پیش از فریضه و یا آنکه شش رکعت اوّل را بعد از نماز جمعه یا ظهر بجا آورد بنحوى که در کتب فُقَهاءِ و مَصابیح ذکر شده نمازهاى دیگر نیز نقل شده و آنها بسیار است و ذکر بعضى از آنها در اینجا مناسب است اگر چه اکثر آنها اختصاصى به جمعه ندارد لکن در روز جمعه بجا آوردن آنها افضل است از جمله آنها است.
و اما اعمال عید نوروز پس چنان است که حضرت صادق علیه السلام به مُعَلَّى بن خنیس تعلیم فرموده که چون روز نوروز شود غسل کن و پاکیزه ترین جامه هاى خود را بپوش و به بهترین بوهاى خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله هاى آن فارغ شوى چهار رکعت نماز بگذار یعنى هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اوّل بعد از حمد ده مرتبه سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ بخوان و در رکعت دوّم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ یا اَیُّها الْکافِروُنَ و در رکعت سیّم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و در رکعت چهارم بعد از حمد ده مرتبه قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان :
چون چنین کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو یا ذَا الْجَلالِ والاِْکْرامِ
روز بیست و هشتم سنه یازدهم روز وفات حضرت خاتم الا نبیاء صَلَوات اللّهِ عَلَیْهِ وَ الِهِ است و روز وفات روز دوشنبه بوده بالاتفاق و در وقت وفات سنین عمر مبارکش به شصت و سه رسیده بود چهل سال از سنّ شریفش گذشته بود که وحى بر حضرتش نازل شد و بعد از آن سیزده سال در مکّه مردم را دعوت به خداپرستى نمود و پنجاه و سه سال داشت که به مدینه هجرت فرمود و در سال دهم هجرت وفات فرمود و امیرالمؤ منین علیه السلام متوجّه غسل و حنوط آن حضرت شد و بعد از تغسیل و تکفین بر آن جناب نماز گذارد پس دسته دسته اصحاب آمدند و بدون امام بر آن حضرت نماز گذاردند و حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام آن جناب را در حجره طاهره در همان محلى که از دنیا رفته بود مدفون ساخت از انس بن مالک روایت است که چون از دفن پیغمبر صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله فارغ شدیم حضرت فاطمه عَلیهَا السَّلام سوى من آمد و گفت اى انس چگونه نفس شما همراهى کرد که خاک بصورت پیغمبر صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله بریزید پس گریست و فرمود:
[یا اَبَتاهُاَجابَ رَبّا دَعاهُ |
یا اَبَتاهُ مِنْ رَبِّهِ ما اَدْناهُ] |
پدرجان پاسخ دادى پروردگارت را که تو را خواند |
پدر جان چقدر به پروردگار خود نزدیکى |
الخ و لَنِعْمَ ماقیلَ |
تا به آخر و چه خوب گفته : |
اى دو جهان زیر زمین از چه اى |
خاک نه اى خاک نشین از چه اى |
و به روایت معتبر است که آن مُخدّره مشتى از خاک پاک آن قبر مطهّر گرفت و بر دیدگان گذاشت و گفت :
ماذا عَلَى الْمُشْتَمِّ تُرْبَةَ اَحْمَدٍ |
اَنْ لا یَشَمَّ مَدَى الزَّمانِ غَوالِیا |
کسى که قبر احمد را ببوید چه بکند؟ |
باید که تا پایان عمر22 عطرى را نبوید |
صُبَّتْ عَلىَّ مَصآئِبٌ لَوْ اَنَّها |
صُبَّتْ عَلَى الاْیّامِ صِرْنَ لَیالِیا |
فرو ریخت بر من مصیبتهایى که اگر آنها |
بر روز روشن ریخته بود شب تار مى گشت |
و شیخ یوسف شامى در دُرُّ النَّظیم نقل کرده که آنحضرت این اشعار را در مرثیه پدر فرموده :
قُلْ لِلْمُغیَّبِ تَحْتَ اَطْباقِ الثَّرى |
اِنْ کُنْتَ تَسْمَعُ صَرْخَتى وَنِدائیا |
بگو بدانکه در زیر توده هاى خاک پنهان شده |
که اگر تو فریاد و نداى مرا مى شنیدى |
صُبَّتْ عَلىَّ مَصآئِبٌ لَوْ اَنَّها |
صُبَّتْ عَلَى الاْیّامِ صِرْنَ لَیالِیا |
که فرو ریخته بر من مصیبتهایى و اگر آنها |
بر روز روشن فروریخته بود شب تار مى گشت |
قَدْ کُنْتُ ذاتَ حِمىً بِظِلِّ مُحَمَّدٍ |
لا اَخْشَ مِنْ ضَیْمٍ وَکانَ حِمالِیا |
براستى که من در سایه محمد پشتیبانى داشتم |
و ترسى از ظلم کسى نداشتم و او جورکش من بود |
فَالْیَوْمَ اَخْضَعُ لِلذَّلیلِ وَاَتَّقى |
ضَیْمى وَاَدْفَعُ ظالِمى بِرِدآئیا |
ولى امروز در برابر اشخاص خوار فروتن گشته واز ستم |
بر خود مى ترسم و ستمگرم را با جامه دور مى کنم |
فَاِذا بَکَتْ قُمْرِیَّةٌ فى لَیْلِها |
شَجَناً عَلى غُصْنٍ بَکَیْتُ صَباحِیا |
پس اگر مرغ قُمرى شبانگاه بگرید |
از روى اندوه بر شاخسارى من در روز بگریم |
فَلاََجْعَلَنَّ الْحُزْنَ بَعْدَکَ مُونِسى |
وَلاَجْعَلَنَّ الدَّمْعَ فیکَ وِشاحِیا |
قرار دهم اندوه را پس از تو مونس خود |
و دانه هاى اشک را بصورت گردن بندى درآورم |
روز آخر ماه سنه دویست و سه به قول شیخ طبرسى و ابن اثیر شهادت امام رضاعلیه السلام واقع شده به اَنگور مَسْمُوم سنّ مبارکش به پنجاه و پنج رسیده بود و قبر شریفش واقع شد در خانه حمید بن قحطبه در قریه سناباد از ارض طوس و در آن خانه است قبر رشید نیز.
پس آن بسیار است و ما در اینجا اکتفا مى کنیم بذکر چند عمل : اوّل بسیار گفتن سُبْحانَ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ وَ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ و بسیار صلوات فرستادن همانا روایت شده که جمعه شبش نورانى است و روزش بسیار روشن پس بسیار بگوئید سُبْحانَ اللّهِ وَ اللّهُ اَکْبَرُ وَ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ و بسیار صلوات بفرستید بر محمّد و آل محمّدعَلیهمُ السلام و در روایت دیگر اَقَلّ صلوات در این شب صد مرتبه است و آنچه زیاده کنى بهتر است ، و از حضرت صادق علیه السلام مرویست که صلوات بر محمد و آل محمد در شب جمعه برابر است با هزار حسنه و محو مى کند هزار سیّئه را و بالا مى برد هزار درجه و مستحبّ است که بسیار صلوات بفرستند بر محمّد و آل محمّد صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِمْ بعد از نماز عصر روز پنجشنبه تا آخر روز جمعه ، و بسند صحیح از حضرت صادق علیه السلام منقولست که چون عصر روز پنجشنبه مى شود ملائکه از آسمان به زیر مى آیند با قلمهاى طلا و صحیفه هاى نقره و نمى نویسند در پسین پنجشنبه و شب جمعه و روز جمعه تا آفتاب غروب کند بغیر از صلوات بر محمّد و آل محمّد، و شیخ طوسى فرموده که مستحبّ است در روز پنجشنبه صلوات فرستادن برپیغمبرصَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله هزارمرتبه و مستحبّ است آنکه بگوید در آن :
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ اَهْلِکْ
خدایا درود فرست بر محمد و آلش و فرج ایشان را نزدیک گردان و
عَدُوَّهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الاِنْسِ مِنَ الاْوَّلینَ وَ الاخِرینَ
دشمنانشان را از جن و انس از اولین و آخرین نابود کن
و گفتن این صلوات صد مرتبه از بعد عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه فضیلت بسیار دارد و نیز شیخ فرموده مستحبّ است که در آخر روز پنجشنبه استغفار کنند به این نحو:
دوّم: آنکه در شب جمعه این سوره ها را بخواند که از براى هر یک فواید و ثواب بسیار روایت شده بنى اسرائیل ، کهف ، سه طسیَّن ، الَّم سجده ، یَّس ، صَّ، اَحْقاف ، واقِعَة ، حَّم سجده ، حَّم دُخان ، طُور، اِقْتَرَبَتْ، جُمعه و اگر فرصت ندارد اختیار کند واقعه و سوره هاى قبل آنرا زیرا که روایت شده از حضرت صادق علیه السلام که هر که در هر شب جمعه سوره بنى اسرائیل بخواند نمیرد تا بخدمت حضرت قائم علیه السلام برسد و از اصحاب آن حضرت باشد و فرمود که هر که سوره کهف را در هر شب جمعه بخواند نمیرد مگر شهید و حقّ تعالى او را در روز قیامت با شهداء محشور گرداند و با ایشان باز دارد و فرمود که هر که هر سه طَّسین را در شب جمعه بخواند از دوستان خدا باشد و در امان و حمایت حقّ تعالى باشد و فقر و تنگدستى در دنیا به او نرسد و در آخرت خدا از بهشت آنقدر به او عطا کند که او راضى گردد و زیاده از رضا به او کرامت فرماید و صد زن از حوریان بهشت به او تزویج نماید و فرمود که هر که سوره الَّم سجده در هر شب جمعه بخواند حقّ تعالى در قیامت نامه او را بدست راست او دهد و او را بر اعمال او حساب نکند و از رفقاء محمّد و آل اوعَلیهمُ السلام باشد، و بسند معتبر از حضرت باقرعلیه السلام منقول است که هر که سوره صَّ را در شب جمعه بخواند از خیر دنیا و عقبى آنقدر به او عطا کنند که نداده باشند مگر به پیغمبر مرسلى یا ملک مقرّبى و داخل بهشت گردانند او را با هر که خواهد از اهل خانه او حتى خادمى که او را خدمت کرده است اگر چه داخل عیال او نباشد و در حدّ شفاعت کردن او نباشد، و از حضرت صادق علیه السلام منقولست که هر که در شب جمعه یا روز جمعه سوره اَحْقافْ را بخواند در دنیا به او ترسى و بیمى نرسد و در آخرت از فزع و ترس روز قیامت ایمن باشد، وفرمود که هرکه هرشب جمعه سوره واقعه را بخواند خدا او را دوست دارد و او را محبوب گرداند و در دنیا بدحالى و تنگدستى نبیند و هیچ آفت از آفات دنیا به او نرسد و از رفقاء حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام باشد واین سوره مخصوص امیرالمؤ منین است و روایت است که هر که بخواند سوره جمعه را در هر شب جمعه خواهد بود کفّاره مابین جمعه تا جمعه دیگر، وهمین فضیلت وارد شده از براى کسى که سوره کهف را درهر شب جمعه بخواند وهمچنین براى کسیکه آنرا بعد از ظهر وعصر روز جمعه بخواند، و بدان که نمازهاى بسیار در شب جمعه وارد شده از آنجمله نماز حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام ودیگر دو رکعت نماز در هر رکعت حمد و پانزده مرتبه اِذا زُلْزِلَتْ، روایت شده که هر که این نماز را بجا آورد ایمن کند خدا او را از عذاب قبر و از هولهاى روز قیامت.
سوّم: آنکه در رکعت اوّل نماز مغرب وعشاء سوره جمعه بخواند و در دویّم مغرب توحید و در دوّم عشاء اَعْلى بخواند
چهارم: آنکه ترک کند خواندن شعر را زیرا که در حدیث صحیح از حضرت صادق علیه السلام منقول است که مکروه است روایت شعر براى روزه دار و مُحرِم و در حرم و در روز جمعه و در شبها راوى گفت هر چند شعر حقّى باشد فرمود هر چند شعر حقّ باشد، و در حدیث معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله فرمود که هر که یک شعر بخواند در شب جمعه یا در روز جمعه در آنشب و در آنروز بهره اى از ثواب بغیر آن نداشته باشد، و به روایت معتبر دیگر در آن شب و آن روز نمازش مقبول نگردد
پنجم: دعاء در حقّ مؤ منین بسیار کند چنانکه حضرت زهراءعَلیهَاالسَّلام مینموده و اگر از براى ده نفر از برادران مؤ من که مرده باشند طلب آمرزش کند روایت شده که بهشت براى او واجب گردد
ششم: آنکه بخواند دعاهاى وارده درآنرا وآنها بسیاراست وما بذکر قلیلى ازآنها اکتفامى نمائیم بسند صحیح از حضرت صادق علیه السلام منقول است که هر که در شب جمعه در سجده آخر نافله شام هفت مرتبه این دعا را بخواند چون فارغ شود آمرزیده شده باشد و اگر در هر شب چنین کند بهتر است و دعا این است :
و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقولست که هر که هفت مرتبه این دعا را بخواند در شب جمعه یا روز جمعه اگر در آنشب یا آن روز بمیرد داخل بهشت شود و دعا این است:
و شیخ طوسى و سید و کفعمى و سیّد بن باقى گفته اندکه مستحبّ است در شب جمعه و روز آن و شب عرفه و روز آن این دعا بخوانند و ما دعا را از مصباح شیخ نقل مى کنیم و دعا این است :
هفتم: آنکه بخواند دعاى کمیل را که در فصل بعد مذکور خواهد شد انشاءالله تعالى.
هشتم: آنکه بخواند دعاى:
که در شب عرفه نیز خوانده مى شود و بیاید انشاء الله تعالى.
نهم: آنکه ده مرتبه بگوید:
و این ذکر شریف در شب عید فطر نیز خوانده مى شود. دهم: انار تناول کند چنانکه حضرت صادق علیه السلام درهر شب جمعه میل مى فرمود و اگر در وقت خوابیدن بخورد شاید بهتر باشد چه آنکه روایت شده که هر که در وقت خوابیدن انار بخورد ایمن خواهد بود در نفس خود تا صبح کند و سزاوار است که هرگاه انار بخورد دستمالى در زیر آن پهن کند که دانه اش را ضبط کند و بعد از آن بخورد و در انار خود دیگرى را شریک نکند شیخ جعفر بن احمد قمى (ره ) در کتاب عروس از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که هر که ما بین دو رکعت نافله صبح و فریضه صبح صد مرتبه بگوید سُبْحانَ رَبِّىَ الْعَظیمِ وَبِحَمْدِهِ اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ حقّ تعالى در بهشت مسکنى براى او بنا کند و شیخ و سیّد و دیگران این دعا را ذکر کرده اند و گفته اند که مستحبّ است که در سحر شب جمعه این دعا را بخوانند:
و چون صبح روز جمعه طالع شود این دعا بخواند:
و روایت شده که هر که در روز جمعه پیش از نماز صبح سه مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ گناهانش آمرزیده شود اگر چه بیشتر از کف دریا باشد.
در فضیلت و اعمال شب و روز جمعه بدان که شب و روز جمعه را امتیاز تامّ است از سایر لیالى و ایّام بمزید رفعت و شرافت و نباهت از رسول خدا صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله روایت شده که شب جمعه و روز جمعه بیست و چهار ساعت است و در هر ساعت حقّ تعالى ششصد هزار کس را از جهنّم آزاد کند و از حضرت صادق علیه السلام وارد شده که هر که بمیرد ما بین زوال روز پنجشنبه تا زوال روز جمعه خدا پناه دهد او را از فشار قبر و نیز از آن حضرت منقول است که جمعه را حقّى و حرمتى عظیم هست پس زنهار که ضایع نگردانى حرمت آن را و تقصیر مکن در چیزى از عبادت حق تعالى در آن روز و تقرّب جو بسوى خدا به عملهاى شایسته و ترک نما جمیع محرّمات خدا را زیرا که خدا ثواب طاعات را مضاعف مى گرداند و عقوبت گناهان را محو مى نماید و درجات مؤ منان را در دنیا و عقبى بلند مى گرداند
و شبش در فضیلت مانند روز است اگر توانى که شب جمعه را زنده دارى به نماز و دعا تا صبح بکن بدرستى که خداوند عالَم در شب جمعه ملائکه را براى مزید کرامت مؤ منان به آسمان اوّل میفرستد که حسنات ایشان را زیاده گردانند و گناهان ایشان را محو کنند و حقّ تعالى واسِعُ العَطا و کریم است ،
و نیز در حدیث معتبر از آن حضرت مرویست که گاه هست که مؤ من دعا مى کند براى حاجتى و حقّ تعالى قضاى حاجت او را تاءخیر مى کند تا اینکه در روز جمعه حاجت او را برآورد و براى فضیلت جمعه مضاعف گرداند، و فرمود که چون برادران یوسف علیه السلام از حضرت یعقوب علیه السلام استدعاى طلب آمرزش گناهان خود کردند گفت سَوْفَ اَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّى یعنى بعد از این استغفار خواهم کرد براى شما از پروردگار خود حضرت فرمود که تاءخیر کرد که در سحر شب جمعه دعا کند تا مستجاب گردد، و نیز از آن حضرت مروى است که چون شب جمعه مى آید ماهیان دریا سر از آب بیرون مى آورند و وحشیان صحرا گردن مى کشند و حقّ تعالى را ندا مى کنند که پروردگارا ما را عذاب مکن به گناه آدمیان ، واز حضرت امام محمّد باقرعلیه السلام منقول است که حقّ سبحانه و تعالى امر مى نماید ملکى را که در هر شب جمعه از بالاى عرش ندا مى کند از اوّل شب تا آخر شب از جانب رَبِّ اَعلى که آیا بنده مؤ منى هست که پیش از طلوع صبح براى آخرت و دنیاى خود مرا بخواند تا من دعاى او را مستجاب کنم آیا بنده مؤ منى هست که پیش از طلوع صبح از گناه خود توبه کند پس من توبه او را قبول کنم آیا بنده مؤ منى هست که من روزى او را تنگ کرده باشم و از من سؤال کند که روزى او را زیاد گردانم پیش از طلوع صبح پس روزى او را گشاده گردانم آیا بنده مؤ من بیمارى هست که از من سؤ ال کند پیش از طلوع صبح که او را شفا دهم تا او را عافیت کرامت کنم آیا بنده مؤ من غمگین محبوسى هست که پیش از طلوع صبح از من سؤال کند که او را از زندان رها کنم و غمش را فرج دهم پس دعایش را مستجاب گردانم آیا بنده مؤ من مظلومى هست که از من سؤال کند پیش از صبح براى دفع ستم ظالم تا من از براى او انتقام بکشم وحقّش را به او برگردانم پیوسته این ندا را مى کند تا طلوع صبح ، و از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که حقّ تعالى جمعه را از همه روزها برگزیده و روزش را عید گردانیده و شبش را مثل روزش گردانیده ، و از جمله فضیلت روز جمعه آنستکه هر حاجت که در آنروز از خدا سؤال کنند برآورده مى شود و اگر جماعتى مستحقّ عذاب شوند چون شب جمعه و روز جمعه را دریابند و دعا کنند خدا آن عذاب را از ایشان برمى گرداند و امور مقدّره را حقّ تعالى در شب جمعه مبرم و محکم مى گرداند پس شب جمعه بهترین شبها و روزش بهترین روزها است
و از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که بپرهیزید از گناه در شب جمعه که عقوبت گناهان در آن شب مضاعف است چنانچه ثواب حسنات مُضاعف است و هر که معصیت خدا را در شب جمعه ترک کند حقّ تعالى گناهان گذشته او را بیامرزد و هر که در شب جمعه معصیتى را علانیه بکند حقّ تعالى او را بگناهان جمیع عمرش عذاب کند و عذاب آن گناه را بر او مضاعف کند، و بسند معتبر از حضرت امام رضاعلیه السلام منقول است که حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله فرمود که روز جمعه سیّد و بزرگتر روزها است حقّ تعالی در آن روز ثواب حسنات را مضاعف می دهد و گناهان را محو می کند و درجات را بلند می گرداند و دعوات را مستجاب می گرداند و شدت ها و غم ها را زایل می گرداند و حاجت های بزرگ را برمی آورد، و روز مزید است که خدا رحمت های خود را نسبت به بندگان زیاد می گرداند و جماعت بسیار از آتش جهنم آزاد می سازد
پس هر که بخوتهد خدا را در آن روز و بشناسد حق و حرمت آن را ، حق است بز خداوند تعالی که او را از آتش جهنم آزاد گزداند. پس اگر در روز جمعه یا شب آن بمیرد ثواب شهیدان دارد و در قیامت ایمن از عذاب الهی مبعوث می گردد و هر که استخفاف به حرمت جمعه نماید و حق او را زایع گرداند که نماز جمعه بجا نیاورد یا محرمات الهی را در آن بعمل آورد بر خدا لازم است که او را به آتش جهنم بسوزاند مگر انکه توبه کند ،
و به سندهای معتبر از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که آفتاب طالع نگردیده است و در روزیکه بهتر از روز جمعه باشد و چون مرغان در روز جمعه به هم بر میخورند سلام می کنند و می گویند امروز روز شایسته ای است
و به سند معتبر از حضرت امام صادق علیه السلام منقولست که هر کس روز جمعه را دریابد باید به کاری غیر از بادت مشغول نگردد زیرا که در آنروز خدا گناه بندگان را مى آمرزد و رحمت خود را بر ایشان نازل مى گرداند و فضایل شب و روز جمعه زیاده از آن است که در این مختصر ذکر شود.
زیارت عاشوراء معروفه است که خوانده مى شود از نزدیک و دور و شرح آن چنانکه شیخ ابوجعفر طوسى در مصباح ذکر فرموده چنین است روایت کرده محمّد بن اسمعیل بن بزیع از صالح بن عقبه از پدرش از حضرت امام محمد باقر علیه السلام که فرمود هر که زیارت کند حسین بن على علیهماالسلام را در روز دهم محرّم تا آنکه نزد قبر آن حضرت گریان شود ملاقات کند خدا را در روز قیامت با ثواب دو هزار حجّ و دو هزار عمره و دو هزار جهاد که ثواب آنها مثل ثواب کسى باشد که حجّ و عمره و جهاد کند در خدمت رسول خدا صلى الله علیه و آله و ائمه طاهرین علیهم السلام راوى گفت : گفتم فدایت شوم چه ثواب است از براى کسى که بوده باشد در شهرهاى دور از کربلا و ممکن نباشد او را رفتن بسوى قبر آن حضرت در مثل این روز فرمود هرگاه چنین باشد بیرون رود بسوى صحرا یا بالا رود بر بام بلندى در خانه خود و اشاره کند بسوى آن حضرت بسلام و جهد کند در نفرین کردن بر قاتلین آن حضرت و بعد از آن دو رکعت نماز کند و بکند این کار را در اوایل روز پیش از زوال آفتاب پس ندبه کند بر حسین علیه السلام و بگرید بر او و امر کند کسانى را که در خانه اش هستند هرگاه از ایشان تقیّه نمى کند به گریستن بر آن حضرت و برپا دارد در خانه خود مصیبتى به اظهار کردن جزع بر آن حضرت و تعزیت بگویند یکدیگر را به مصیبت ایشان به حسین علیه السلام و من ضامنم براى ایشان بر خدا هرگاه بیاورند این عمل را جمیع آن ثوابها را گفتم فداى تو شوم ضامن مى شوى این ثوابها را براى ایشان و کفیل مى شوى این ثوابها را فرمود که بلى من ضامنم و کفیلم از براى کسى که این عمل را بجا آورد گفتم که چگونه یکدیگر را تعزیت بگویند فرمود که مى گویند :
((اَعْظَمَ
اللَّهُ اُجُورَنا بِمُصابِنا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلام وَجَعَلَنا
وَاِیّاکُمْ مِنَ الطّالِبینَ بِثارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الاِْمامِ الْمَهْدِىِّ
مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ))
یعنى
بزرگ فرماید خداوند
اجرهاى ما را به مصیبت ما به حسین علیه السلام و قرار دهد ما و شما را
از خواهندگان
خون او با ولىّ او امام مهدى از آل محمد علیهم السلام
و اگر بتوانى که بیرون نروى آن روز را در پى حاجتى چنان کن زیرا که آن روز نحسى است که برآورده نمى شود در آن حاجت مؤمن و اگر برآورده شود مبارک نخواهد بود از براى او و نخواهد دید در آن خیرى و رشدى و ذخیره نکند البتّه هیچیک از شما براى منزلش در آن روز چیزى را پس هرکه ذخیره کند در آن روز چیزى را برکت نخواهد دید در آن چیزى که ذخیره نموده و مبارک نخواهد بود از براى او در اهلش که ذخیره براى آنها نهاده پس هرگاه بجا آورند این عمل را بنویسد حق تعالى براى ایشان ثواب هزار حجّ و هزار عمره و هزار جهاد که همه را با رسول خدا صلى الله علیه و آله کرده باشد و از براى اوست مزد و ثواب مصیبت هر پیغمبرى و رسولى و وصىّ و صدّیق و شهیدى که مرده باشد یا کشته شده باشد از زمانى که خلق فرموده حق تعالى دنیا را تا زمانى که به پاى شود قیامت صالح بن عُقْبَه و سیف بن عمیره گفته اند که گفت علقمه بن محمّد حضرمى که گفتم به حضرت باقر علیه السلام که تعلیم بفرما مرا دعایى که بخوانم آن را در این روز هرگاه زیارت کنم آن جناب را از نزدیک و دعایى که بخوانم آنرا هرگاه زیارت نکنم او را از نزدیک و بخواهم اشاره کنم به سلام بسوى او از شهرهاى دور و از خانه ام فرمود به من اى علقمه هرگاه تو بجا آوردى آن دو رکعت نماز را بعد از آنکه اشاره کنى بسوى آن حضرت بسلام پس بگو در وقت اشاره به آن حضرت بعد از گفتن تکبیر این قول را (یعنى زیارت آتیه را) پس به درستى که تو هرگاه گفتى این قول را به تحقیق که دعا کرده اى به آن چیزى که دعا مى کند به آن زائران آن حضرت از ملائکه وبنویسد خداوند ازبراى تو صدهزار هزار درجه وبوده باشى مثل کسى که شهید شده باشد با امام حسین علیه السلام تامشارکت کنى ایشان را در درجات ایشان وشناخته نشوى مگر در جمله شهیدانى که شهیدشده اند باآن حضرت ونوشته شود براى تو ثواب زیارت هر پیغمبرى و رسولى و ثواب هر که زیارت کرده حسین علیه السلام را از روزى که شهید شده است سلام خدا بر آن حضرت و بر اهل بیتش مى گویى:
علقمه گفت که فرمود حضرت باقرعلیه السلام که اگر بتوانى که زیارت کنى آن حضرت را در هر روز به این زیارت در خانه خود بکن که خواهد بود براى تو جمیع این ثوابها .